Ngày 17/6/2010, Quốc hội khóa XII kỳ họp thứ 7 đã thông qua Luật Nuôi con nuôi (viết tắt là Luật nuôi con nuôi), Luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2011. Luật Nuôi con nuôi quy định nguyên tắc, điều kiện nuôi con nuôi; thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết việc nuôi con nuôi; quyền, nghĩa vụ của cha mẹ nuôi, con nuôi và cha mẹ đẻ; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc nuôi con nuôi.
Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang trân trọng giới thiệu quy định chung về nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài bằng hình thức Hỏi- đáp, như sau:
1. HỎI: Nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài là gì? Nguyên tắc để giải quyết việc nuôi con nuôi nước ngoài được quy định như thế nào?
ĐÁP:
- Khoản 5 Điều 3 Luật nuôi con nuôi quy định: “Nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài là việc nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt Nam, giữa công dân Việt Nam với nhau mà một bên định cư ở nước ngoài”.
Điều 4 Luật nuôi con nuôi quy định về nguyên tắc để giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài, như sau:
(1) Khi giải quyết việc nuôi con nuôi, cần tôn trọng quyền của trẻ em được sống trong môi trường gia đình gốc.
(2) Việc nuôi con nuôi phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người được nhận làm con nuôi và người nhận con nuôi, tự nguyện, bình đẳng, không phân biệt nam nữ, không trái pháp luật và đạo đức xã hội.
(3) Chỉ cho làm con nuôi người ở nước ngoài khi không thể tìm được gia đình thay thế ở trong nước.
2. HỎI: Các trường hợp nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài được quy định như thế nào?
ĐÁP:
Điều 28 Luật Nuôi con nuôi quy định về các trường hợp nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài như sau:
1. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú ở nước cùng là thành viên của điều ước quốc tế về nuôi con nuôi với Việt Nam nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi.
2. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú ở nước ngoài được nhận con nuôi đích danh trong các trường hợp sau đây:
a) Là cha dượng, mẹ kế của người được nhận làm con nuôi;
b) Là cô, cậu, dì, chú, bác ruột của người được nhận làm con nuôi;
c) Có con nuôi là anh, chị, em ruột của trẻ em được nhận làm con nuôi;
d) Nhận trẻ em khuyết tật, nhiễm HIV/AIDS hoặc mắc bệnh hiểm nghèo khác làm con nuôi;
đ) Là người nước ngoài đang làm việc, học tập ở Việt Nam trong thời gian ít nhất là 01 năm.
3. Công dân Việt Nam thường trú ở trong nước nhận trẻ em nước ngoài làm con nuôi.
4. Người nước ngoài thường trú ở Việt Nam nhận con nuôi ở Việt Nam.
3. HỎI: Điều kiện đối với người nhận nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài?
ĐÁP:
Điều 29 Luật Nuôi con nuôi quy định về điều kiện đói với người nhận nuôi con nuôi có yếu tổ nước ngoài, như sau:
1. Người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú ở nước ngoài nhận người Việt Nam làm con nuôi phải có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật nước nơi người đó thường trú và và đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 14 Luật Nuôi con nuôi.
Điều 14 Luật Nuôi con nuôi quy định về điều kiện đối với người nhận con nuôi, như sau:
* Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;
c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
d) Có tư cách đạo đức tốt.
* Những người sau đây không được nhận con nuôi:
a) Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
b) Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;
c) Đang chấp hành hình phạt tù;
d) Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.
* Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không áp dụng quy định về 02 điệu kiện sau: (1) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên; (2) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
2. Công dân Việt Nam nhận người nước ngoài làm con nuôi phải có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 14 Luật Nuôi con nuôi đã nêu trên và pháp luật của nước nơi người được nhận làm con nuôi thường trú.
4. HỎI: Căn cứ nào để giới thiệu trẻ em làm con nuôi?
ĐÁP:
Điều 35 Luật Nuôi con nuôi quy định về căn cứ để giới thiệu trẻ em làm con nuôi như sau:
Việc giới thiệu trẻ em làm con nuôi người nước ngoài được thực hiện vì lợi ích của trẻ em, có tính đến lợi ích của người nhận con nuôi trên cơ sở bảo đảm những yêu cầu cơ bản sau đây:
1. Đặc điểm, sở thích, thói quen đáng lưu ý của trẻ em;
2. Khả năng hòa nhập và phát triển của trẻ em;
3. Điều kiện kinh tế, môi trường gia đình, xã hội và nguyện vọng của người nhận con nuôi.
